Giriş: Dünya Bizi Bekliyor!
Merhaba sevgili gençler ve aileler! Günümüzde yurtdışında eğitim almak, artık sadece bir hayal değil, birçok Türk öğrenci için gerçeğe dönüşen bir hedef. Peki neden? Çünkü teknoloji sayesinde dünya küçüldü, ulaşım kolaylaştı ve internetle istediğimiz üniversiteye ulaşmak parmaklarımızın ucunda. Ülkeler de boş durmuyor, eğitim fuarlarıyla, kampanyalarla adeta “gelin bizde okuyun!” diye çağırıyorlar. 2021’de tam 125.138 Türk öğrenci yurtdışında okuyordu ve bu sayı her geçen gün artıyor.
Bu rapor, Türk öğrencilerin yurtdışında en çok hangi bölümleri tercih ettiğini, bu kararların arkasındaki nedenleri ve burs gibi destekleri eğlenceli bir dille anlatıyor. Hazır mısınız, geleceğinize yön verecek bu yolculuğa birlikte çıkalım!
En Popüler Bölümler: Geleceğin Meslekleri Burada!
Türk öğrencilerin yurtdışında en çok rağbet gösterdiği bölümler, aslında geleceğin iş dünyasının da ipuçlarını veriyor. İşte zirvedeki o bölümler:
- İşletme ve Yönetim: Liderlik ruhu taşıyan, pazarlama ve girişimcilikle ilgilenenler için biçilmiş kaftan! MBA programları veya lisans düzeyinde bu bölümü okuyanlar, küresel şirketlerde kolayca iş buluyor, geniş staj imkanlarından faydalanıyor ve yüksek maaşlarla yönetim pozisyonlarına hızla yükseliyor.
- Mühendislik: Teknik zekasını konuşturmak isteyenler için mühendislik, her zaman gözde. Makine, yazılım, inşaat, elektrik… Hangi dal olursa olsun, Almanya, Kanada, Hollanda ve İskandinav ülkeleri bu alanda parlayan yıldızlar. Üstelik bu ülkeler, mezunlara uzun süreli oturum izni ve yüksek istihdam oranları sunuyor.
- Bilgisayar Bilimleri: Yapay zeka, veri bilimi, siber güvenlik… Bu kelimeler size heyecan veriyorsa, bilgisayar bilimleri tam size göre! Özellikle ABD ve İngiltere’deki teknoloji merkezlerinde bu alana büyük talep var. Serbest çalışma, uzaktan çalışma imkanları, yüksek başlangıç maaşları ve hızlı terfi avantajları cabası.
Bu “vazgeçilmez üçlü” dışında, Psikoloji, Tıp ve Sağlık Bilimleri, Uluslararası İlişkiler, Hukuk, Mimarlık, Ekonomi ve Finans, Sanat ve Tasarım da popüler tercihler arasında. Özellikle pandemi sonrası Psikoloji’ye olan ilgi de epey artmış durumda.
Peki ya “beyin göçü” denilen olay? Yani nitelikli gençlerimizin yurtdışında kalmayı tercih etmesi… 2015’ten 2023’e kadar bu oran %1,6’dan %2,0’ye yükselmiş. Özellikle Bilişim ve İletişim Teknolojileri (%6,8), Mühendislik (%4,4) ve Doğa Bilimleri (%2,6) alanlarında bu durum daha belirgin. Moleküler Biyoloji ve Genetik (%17,9), Biyomühendislik (%10,2), İşletme Mühendisliği (%9,8) ve Elektronik Mühendisliği (%9,1) gibi spesifik bölümlerde ise oranlar daha da yüksek.
Bu durum, aslında öğrencilerimizin sadece popüler bölümleri seçmekle kalmadığını, aynı zamanda uluslararası alanda kendilerine daha iyi kariyer fırsatları sunan, cazip görünen alanlara yöneldiğini gösteriyor. Yani gençlerimiz, küresel iş piyasasında daha iyi bir yer edinmek ve daha yüksek kazanç elde etmek için stratejik kararlar alıyor.
Tablo 1: Türk Öğrencilerin Yurtdışında En Çok Tercih Ettiği Bölümler (Genel ve Seviye Bazlı)
| Bölüm Alanı | Genel Tercih Sıralaması (2025) | Lisans Düzeyi Tercihleri | Lisansüstü Düzeyi Tercihleri | Beyin Göçü Oranı Yüksek Alanlar |
| İşletme ve Yönetim | 1. | Yüksek Tercih | Yüksek Tercih (MBA) | İşletme Mühendisliği (%9,8) |
| Mühendislik | 2. | İlk Tercih | İlk Tercih | Mühendislik (%4,4), Elektronik Müh. (%9,1) |
| Bilgisayar Bilimleri | 3. | Yüksek Tercih | Yüksek Tercih | Bilişim ve İletişim Teknolojileri (%6,8) |
| Psikoloji | 4. | Artan Talep | Artan Talep | – |
| Tıp ve Sağlık Bilimleri | 5. | Yüksek Tercih | Yüksek Tercih | Moleküler Biyoloji ve Genetik (%17,9), Biyomühendislik (%10,2) |
| Uluslararası İlişkiler | 6. | Yüksek Tercih | Yüksek Tercih | – |
| Hukuk | 7. | Tercih Edilen | Tercih Edilen | – |
| Mimarlık | 8. | Tercih Edilen (%5) | Tercih Edilen | – |
| Ekonomi ve Finans | 9. | Tercih Edilen | Yüksek Tercih | – |
| Sanat ve Tasarım | 10. | Tercih Edilen (%7) | Tercih Edilen | – |
| Sosyal Bilimler | – | Tercih Edilen (%8) | Tercih Edilen | – |
| Medya ve İletişim | – | Tercih Edilen (%6) | Tercih Edilen | – |
| Film, Animasyon & Grafik Tasarım | – | Tercih Edilen (%3) | Tercih Edilen | – |
Ülke Seçimi: Nereye Gitmeli?
Türk öğrenciler yurtdışında eğitim için ülke seçerken, o ülkenin eğitim kalitesine, kariyer fırsatlarına ve yaşam koşullarına bakıyor. İşte en popüler destinasyonlar ve onlara özel bilgiler:
Amerika Birleşik Devletleri (ABD): Fırsatlar Ülkesi
ABD, dünya genelinde uluslararası öğrencilerin bir numaralı tercihi. 1,1 milyondan fazla öğrenciye ev sahipliği yapıyor . Türk öğrenci sayısı da son 15 yılın en büyük artışını göstererek 9.148’e ulaşmış . ABD’deki Türk öğrencilerin %25’i Mühendislik, %16’sı Matematik-Bilgisayar Bilimleri ve %13’ü Sosyal Bilimler okuyor. İşletme mezunları da burayı çok seviyor.
Peki Nasıl Gidilir? Lisans için YKS şartı yok, ama SAT veya ACT gibi sınavlara girmeniz gerekiyor . Lise diplomanız, transkriptiniz, TOEFL veya IELTS gibi dil sınavı sonuçlarınız ve referans mektuplarınız da önemli . Daha uygun fiyatlı bir başlangıç için Community College’lar (iki yıllık meslek yüksekokulları) harika bir seçenek; buradan dört yıllık üniversitelere geçiş yapabilirsiniz . Yüksek lisans içinse genellikle iyi bir not ortalaması (3.0/4.0 veya üzeri), TOEFL, GRE veya GMAT gibi sınavlardan yüksek puanlar ve en az üç referans mektubu isteniyor .
Almanya: Mühendisliğin Kalbi ve Ücretsiz Eğitim Fırsatı
Almanya, 400.000’den fazla uluslararası öğrenciye kapılarını açmış durumda . 2023/24 itibarıyla 18.084 Türk öğrenci Almanya’da eğitim görüyor ve bu sayıyla Türkiye, Almanya’ya en çok öğrenci gönderen üçüncü ülke konumunda . Bilgisayar Mühendisliği mezunları Almanya’yı özellikle tercih ediyor. Almanya’daki tüm uluslararası öğrencilerin %43,1’i Mühendislik, %24,5’i ise Hukuk, Ekonomi ve Sosyal Bilimler okuyor .
Peki Nasıl Gidilir? Almanya’daki devlet üniversiteleri genellikle ücretsiz eğitim sunuyor, ama ileri seviyede (C1) Almanca bilmeniz şart. Şartlı kabul ile gidip önce dil eğitimi alıp sonra bölüme başlayabilirsiniz. İngilizce programlar da var, onlar için de C1 seviyesinde İngilizce yeterliliği (IELTS, TOEFL gibi) isteniyor. Lise mezuniyet notunuzun %60 ve üzeri olması ve YKS’yi kazanmış olmanız gerekiyor. Ancak, Abitur, IB veya GIB gibi uluslararası diplomalarınız varsa, YKS şartı olmadan doğrudan başvurabilirsiniz. Hatta bazı YKS başarıları (örneğin sayısalda mühendislik, eşit ağırlıkta hukuk kazanmak) doğrudan geçiş imkanı sunabiliyor.
Özellikle İstanbul Erkek Lisesi gibi okullardan mezun olan öğrencilerin %89,74’ünün yurtdışına gitmesi ve bunların çoğunun Abitur sistemi sayesinde Almanya’yı seçmesi , Almanya’nın ne kadar cazip olduğunu gösteriyor.
Birleşik Krallık (İngiltere): Köklü Eğitim ve Kültür
İngiltere, Türk öğrenciler için popüler bir destinasyon. Özellikle İngilizce becerilerini geliştirmek ve ülkenin araştırma odaklı eğitiminden faydalanmak isteyenler burayı tercih ediyor. Mühendislik, Hukuk ve İşletme burada en çok tercih edilen alanlar . Uluslararası İlişkiler de önemli bir seçenek.
Peki Nasıl Gidilir? İngiltere’de üniversite için iyi derecede İngilizce bilmeniz şart (genellikle IELTS Akademik’ten 6.0-7.0 arası). Türk öğrenciler genellikle “foundation programı” (üniversite öncesi hazırlık yılı) veya “doğrudan giriş” seçeneklerinden birini tercih ediyor. Doğrudan giriş için yüksek lise diploma notu, Uluslararası Bakalorya (IB) veya A-Level diplomaları gerekiyor. Başvurular UCAS sistemi üzerinden yapılıyor ve en fazla 5 üniversite/bölüm seçeneği sunuluyor.
Kanada: Saygın Diplomalar ve Çalışma Fırsatları
Kanada, diplomalarının dünya genelindeki saygınlığı ve mezuniyet sonrası çalışma imkanları sayesinde önemli bir eğitim durağı. Sağlık ve Tıp, Bilgisayar Bilimleri, MBA, Mühendislik (özellikle Elektrik-Elektronik), İşletme, Finans, Hukuk ve Mimarlık en çok tercih edilen alanlar arasında. Çevre Bilimleri, Eczacılık ve Uçak ve Uzay Mühendisliği de popüler.
Peki Nasıl Gidilir? Kanada’da YKS gibi merkezi bir sınav şartı yok. Tıp gibi bazı alanlar için İngilizce yeterliliği (IELTS/TOEFL) ve MCAT sınavı gibi özel koşullar aranıyor. Kanada’daki uluslararası öğrenci sayısı 2022/2023’te ciddi oranda artmış, özellikle İşletme ve Yönetim ile Matematik ve Bilgisayar Bilimleri alanlarında büyük yükselişler yaşanmış .
Yükselen Yıldızlar: Polonya ve Çek Cumhuriyeti
ABD, İngiltere ve Almanya hala “Büyük Üçlü” olsa da , Polonya ve Çek Cumhuriyeti gibi ülkeler son dönemde popülerlik kazanıyor. Neden mi? Çünkü bu ülkeler, kaliteli eğitimi daha uygun fiyatlarla sunuyor. Özellikle Türk Lirası’nın değer kaybettiği bu dönemde, ekonomik kaygılarla hareket eden öğrenciler için bu ülkeler cazip hale geliyor.
Yurtdışı Eğitim Kararını Etkileyen Faktörler: Neden Gitmek İstiyoruz?
Türk öğrencilerin yurtdışında eğitim alma kararı sadece ders notlarından ibaret değil, daha büyük hayallerin ve beklentilerin bir yansıması:
- Eğitim Kalitesi ve Uluslararası Tanınırlık: En başta gelen nedenlerden biri, tabii ki daha iyi bir eğitim almak ve uluslararası geçerliliği olan bir diplomaya sahip olmak. İngiltere’deki Cambridge, Oxford , Almanya’daki Berlin Freie, Humboldt gibi prestijli üniversiteler ve Kanada’daki Toronto Üniversitesi gibi kurumlar bu yüzden tercih ediliyor. Yurtdışında alınan bir diploma, hem Türkiye’de hem de dünyada daha fazla prestij ve iş imkanı sunuyor.
- Kariyer Beklentileri ve İş Fırsatları: Mezuniyet sonrası daha hızlı iş bulma ve daha yüksek maaşlarla çalışma hayali, yurtdışı eğitiminin en büyük motivasyonlarından biri. İşletme, Mühendislik ve Bilgisayar Bilimleri gibi alanlar, küresel kariyer fırsatları ve yüksek kazanç potansiyelleriyle öne çıkıyor. Almanya’daki STEM mezunları uzun süreli oturum izni alabilirken , Kanada’daki tıp mezunları ülkelerindeki personel eksikliği nedeniyle kolayca iş bulabiliyor.
- Yaşam Maliyetleri ve Refah Seviyesi: Öğrenciler, eğitim alacakları ülkenin yaşam kalitesine de dikkat ediyor. Yüksek güvenlik, düşük yaşam maliyetleri ve yüksek yaşam standardı sunan ülkeler daha çok tercih ediliyor. İşte bu yüzden Polonya ve Çek Cumhuriyeti gibi ülkeler, uygun fiyatlı kaliteli eğitimleriyle öne çıkıyor.
- Çalışma ve Oturum İzni Fırsatları: Eğitim alırken çalışabilmek, Türk öğrenciler için çok önemli bir faktör. Öğrencilerin %95’i eğitim alırken çalışmak istediğini belirtiyor. Mezuniyet sonrası yurtdışında kalma ve çalışma izni alma imkanı da büyük bir çekim gücü, çünkü öğrencilerin çoğu eğitimlerini tamamladıktan sonra yurtdışında kalmayı arzuluyor.
- Ekonomik Kaygılar ve Burs Arayışları: Ekonomik durum, öğrencilerin yurtdışı eğitim kararlarını derinden etkiliyor. Öğrencilerin %87’si aktif olarak burs arayışında. Türk Lirası’nın değer kaybı, bu finansal baskıyı daha da artırmış durumda. Bu da gösteriyor ki, burslar ve finansal yardımlar, öğrencilerin hayallerine ulaşmasında kilit rol oynuyor.
Burs Programları: Hayallerin Anahtarı
Türk öğrencilerin yurtdışı eğitim hayallerini gerçeğe dönüştürmelerine yardımcı olan birçok burs programı var. İşte en popüler olanları:
- Jean Monnet Bursu: Avrupa Birliği ülkelerinde yüksek lisans yapmak isteyen kamu sektörü çalışanları, üniversite öğrencileri/akademisyenleri, özel sektör ve STK çalışanları için. AB ile ilgili konularda eğitim almayı destekliyor ve eğitim, yaşam, seyahat masraflarını karşılıyor .
- Chevening Burs Programı: Birleşik Krallık’ta bir yıllık yüksek lisans eğitimi için harika bir fırsat. Mühendislik, Uluslararası İlişkiler, Hukuk, Medya ve İletişim, Teknoloji ve Bilgisayar Bilimleri gibi popüler alanları kapsıyor. Eğitim, seyahat ve yaşam masraflarını karşılıyor .
- DAAD Bursu (Almanya Akademik Değişim Servisi): Almanya’da yüksek lisans, doktora, araştırma ve uzmanlık programları için çeşitli burslar sunuyor. Özellikle Mimarlık, müzik, sahne sanatları ve güzel sanatlar gibi sanat alanları yüksek lisans düzeyinde destekleniyor.
- Fulbright Burs Programı: Türk vatandaşlarını ABD’deki üniversitelerde yüksek lisans, doktora, akademik araştırma ve sahne sanatları/bilim alanlarında destekliyor. Yüksek akademik başarı ve liderlik vasıfları bekleniyor. Eğitim, yaşam, sağlık sigortası ve seyahat giderlerini kapsıyor.
- Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) YLSY Bursu: Devlet destekli bu program, yurtdışında lisansüstü eğitim alıp dönüşte kamu kurumlarında görev yapacak öğrencileri destekliyor. Eğitim, yaşam ve sağlık sigortası masraflarını karşılıyor. Burs verilecek alanlar her yıl kurumların ihtiyaçlarına göre belirleniyor; örneğin 2024 için “Eğitimde Yapay Zeka Teknolojileri” destekleniyor.
- TEV (Türk Eğitim Vakfı) Yurtdışı Bursu: 1969’dan beri ABD ve Batı Avrupa’daki en iyi üniversitelerde yüksek lisans bursları veriyor (geri ödemeli). Burs miktarı genellikle yaşam masraflarının bir kısmını karşılıyor (ortalama 10.000 USD), okul ücretini kapsamıyor. Bilgisayar, Biyomedikal, Elektrik-Elektronik Mühendislikleri, Temel Bilimler, Hukuk, Mimarlık, İşletme Yönetimi gibi geniş bir yelpazeyi destekliyor.
Bu burslar, öğrencilerin sadece finansal yükünü hafifletmekle kalmıyor, aynı zamanda gelecekteki uzmanlık alanlarını şekillendiriyor ve uluslararası ilişkileri güçlendiriyor.
Tablo 2: Önemli Yurtdışı Burs Programları ve Destekledikleri Popüler Alanlar
| Burs Programı | Desteklenen Popüler Alanlar | Hedef Akademik Seviye | Kapsam |
| Jean Monnet Bursu | AB Hukuku, Ekonomi, Siyaset Bilimi, Uluslararası İlişkiler, Dijital Dönüşüm, Tarım, Enerji, Sosyal Politika, Dış İlişkiler | Lisansüstü (Yüksek Lisans/Doktora) | Eğitim ücretleri, yaşam masrafları, seyahat giderleri |
| Chevening Burs Programı | Mühendislik, Uluslararası İlişkiler, Hukuk, Medya ve İletişim, Teknoloji ve Bilgisayar Bilimleri, Sosyal Bilimler, Kamu Yönetimi | Yüksek Lisans | Eğitim ücretleri, seyahat, yaşam giderleri |
| DAAD Bursu | Sanat (Mimarlık, Müzik, Sahne Sanatları, Güzel Sanatlar), Araştırma Alanları | Yüksek Lisans, Doktora, Araştırma | Aylık burs (örn. 861€), araştırma desteği |
| Fulbright Burs Programı | Tüm akademik alanlar (Yüksek Lisans, Doktora, Akademik Araştırma, Sahne Sanatları ve Bilim) | Yüksek Lisans, Doktora, Doktora Sonrası, Araştırma | Öğrenim ve yaşam masrafları, sağlık sigortası, seyahat |
| MEB YLSY Bursu | Kurumların ihtiyaçlarına göre belirlenen stratejik alanlar (örn. Eğitimde Yapay Zeka Teknolojileri) | Yüksek Lisans ve/veya Doktora | Öğrenim ücretleri, yaşam masrafları, sağlık sigortası |
| TEV Yurtdışı Bursu | Bilgisayar, Biyomedikal, Elektrik-Elektronik, İletişim ve Sistem Mühendislikleri, Temel Bilimler, Sosyal Bilimler, Hukuk, Mimarlık, İşletme Yönetimi, Sürdürülebilirlik, Müzik, Resim | Yüksek Lisans | Yaşam masraflarının bir kısmı (okul ücreti hariç, ort. 10.000 USD) |
Sonuç ve Tavsiyeler: Geleceğinizi Şekillendirin!
Gördüğünüz gibi, Türk öğrenciler yurtdışında eğitim alırken çok bilinçli kararlar veriyor. İşletme, Mühendislik ve Bilgisayar Bilimleri gibi alanlar hala zirvede, çünkü küresel iş piyasasında bu alanlara büyük talep var. ABD, İngiltere ve Almanya popülerliğini korurken, Polonya ve Çek Cumhuriyeti gibi daha uygun fiyatlı ülkeler de dikkat çekiyor. Finansal destek ve eğitim süresince çalışma imkanı, öğrencilerin kararlarında büyük rol oynuyor.
Peki, size ne tavsiye ederiz?
- Kariyerinizi Düşünerek Seçim Yapın: Bölüm seçerken sadece ilginizi değil, küresel iş piyasasının ne istediğini de göz önünde bulundurun. İşletme, Mühendislik ve Bilgisayar Bilimleri gibi alanlar size altın kapılar açabilir.
- Bütçenizi İyi Yönetin: Yurtdışı eğitim pahalı olabilir, bu yüzden bursları aktif olarak araştırın ve eğitim alırken çalışma fırsatlarını değerlendirin. Bütçenize uygun ülkeleri de listenize eklemeyi unutmayın.
- Dilinizi Geliştirin: Gideceğiniz ülkenin dilini (genellikle İngilizce veya Almanca) iyi bilmek, size büyük avantaj sağlar. Şimdiden hazırlıklara başlayın.
- Profesyonel Destek Alın: Yurtdışı eğitim süreci karmaşık olabilir. Academix, ELT, IDP Education, Atlas gibi güvenilir danışmanlık firmalarından destek almak, doğru bilgiye ulaşmanızı ve süreci kolayca atlatmanızı sağlar.
Unutmayın, yurtdışında eğitim sadece bir diploma değil, aynı zamanda size yeni kültürler, yeni bakış açıları ve küresel bir ağ kazandıracak bir yaşam deneyimi! Bu yolculukta başarılar dileriz!